O’nun en iyi 10’u

St. Louis doğumlu Charles Eames, Washington Üniversitesi’nden mezun bir mimar. Ev ve kilise tasarımlarıyla ilk yıllarında ön plana çıktı. Ray Eames ise, Kaliforniya doğumlu ve Bennett College ile Hans Hofmann School of Fine Arts’tan mezun bir ressam.

Evlendikten sonra California’da yaşamaya başlayan Eames çifti, sadece hayatlarını paylaşmıyor. Tasarım, mimari, film gibi birçok alanda tam bir takım ruhuna sahipler.

Evlendikten sonra California’da yaşamaya başlayan Eames çifti, sadece hayatlarını paylaşmıyor. Tasarım, mimari, film gibi birçok alanda tam bir takım ruhuna sahipler.

Fenomen parça

60 yıllık ikonik bir tasarımdan söz ediyoruz: Lounge sandalye ve Ottoman puf, adeta ayrılmaz bir ikili. Yıllar sonra bile popülerliğini koruyan koltuk ve puf, ev ve müzelerin vazgeçilmez mobilyalarından. Parçaları kolay değiştirilebilir, tamiri basit ve yatar pozisyona geçişiyle işlevsel bu koltuk, farklı deri ve kumaş seçenekleriyle kişiselleştirilebilen bir ürün. 1956 doğumlu tasarım, dünyanın en büyük havalimanlarında karşımıza çıkabilen kalitenin ta kendisi aslında. Fiberglass kabuk malzemeli üstelik.

Özel iş birlikleri

1947 yılında Modern Sanat Müzesi’ndeki bir tekstil yarışması için tasarlanan “Dot Pattern” yastık, dünyaca ünlü Maharam Fabrics markasıyla yapılan iş birliklerinden bir parça. Yine tasarımcı çiftin klasiklerinden
olan yastık, %71 pamuk ve %29 polyester birleşiminden oluşuyor. İç dolgusu ise ördek tüyünden çalışılmış. Eames tekstil tasarımları genel anlamda, Ray’in soyutlama ve giysi tasarımı deneyiminin doruk noktası adeta. Ray, 1947’de Museum of Modern Art’taki bir yarışma için, ikisi Charles ve Ray’in yaşamı boyunca üretilmiş olan dört tekstil desenini resimlemiş. Maharam ve Lucia Eames sayesinde tasarımlar günümüzün zevki için tekstile dönüştürülmüş.

Apartman dairesinden

1943 yılında Charles ve Ray, Westwood California’da Richard Neutra tarafından tasarlanmış bir apartman kompleksinde yaşıyor ve kontrplağı ısıtmak ve karmaşık eğriler halinde kalıplamak için işlemler üzerinde çalışıyor. Dairelerinin ikinci yatak odasında Charles ve Ray, kontrplak levhalara elektrik ve ısı beslemeye yardımcı olmak için makine üzerinde çalışıyor. Bu deneysel dönemde, Charles ve Ray işte bu iki kalıplanmış kontrplak heykeli yaratıyor.

1951 yapımı

“High Back Wire Sandalye”, döşemeli tel Sandalyelerin Eames Ofis tarafından
geliştirmesiyle eş zamanlı olarak tasarlanmış. Her birinin çerçevesi, döşemeli pedler için yapısal destek olarak tasarlanmış çelik telden ibaret. Yüksek sırtlı tel sandalye, ünlü Eames Lounge koltuğunun nihai gelişimine yol açan yolda bir adım. Önce ahşaptan, döşemesiz şezlong yapmaya çalışmış, sonra bu modeli yapmış, kolları olan yüksek sırtlı tel sandalye, üzerine döşeme yapıştırılabilir bir hale gelmiş. Yine, sayısız kablo bağlantısına sahip böyle bir koltuğun yüksek üretim maliyeti, onları bu şezlong yinelemesini terk etmeye yöneltmiş.

Özel başvuru

1946 yılında katıldıkları Modern Sanat Müzesi tarafından desteklenen baskılı kumaş yarışmasından söz etmişken, müzenin Endüstriyel Tasarım Bölümü, yarışmayı mimar Marcel Breuer, ART NEWS’in Genel Yayın Yönetmeni ve birden fazla MoMA bölümünün yöneticileri dahil jüri üyeleriyle düzenlemiş. Yaklasık 2.500 başvuru içinden sadece dört kazanan ve 15 mansiyon ödülüne layık görülen bir kumaş bu: Sea Things. Ardından bu tekstilin üretimine de destek verilmiş. Ardından Şikago’da “Good Design Is Your Business” isimli fuarda da sergilenmiş.

Okaliptus ağacı

Eucalyptus Wire Base Low Table, küçük boyutlu bir masa. Ancak herhangi bir oda üzerinde büyük bir etkisi var. Çiftin tasarımlarının çoğunda kullanılan bir unsur olan kendilerine has bir gövde tasarımıyla ortaya çıkmış. Çok yönlülüğü nedeniyle sevilen bu masa, raf gibi istiflenebiliyor, kahve veya komodin olarak kullanılabiliyor. Bu yüzden popülerleşen Eames’lerden biri. Eames Vakfı’nın peyzaj yönetim planı kapsamında Eames House sahasından hasat edilen 167 numaralı okaliptus ağacından yapılmış sağlam bir tablaya sahip. Herman Miller ve Vitra’nın yaptığı gibi, bu sevilen ağaçlardan elde edilen ahşabı yeniden kullanmak, Charles ve Ray’in iyi malzemeye ve çevreye olan saygısını özellikle uygun bir şekilde onurlandırıyor. Bu masalar normalde masif ahşap veya altın varakla kaplanabilen kontrplak masa tablası ile kullanılıyor. Bu, ilk kez bir okaliptus masa kullanımı demek.

İmza projeleri

Çok az tasarım bir Eames tasarımı kadar modernist bir çizgide olabilir. Mükemmellikten söz etmek mümkün. Dünyanın en çok mobilyalarıyla tanıdığı Charles ve Ray Eames, mimarlık, endüstriyel tasarım, fotoğrafçılık ve film alanlarında da öncüydü. Bu kitap, ilk mobilya deneylerinden ve kalıplanmış kontrplak tasarımlarından Case Study Houses’a, Herman Miller için yaptıkları çalışmalara ve ufuk açıcı kısa filmi Powers of Ten gibi filmlere kadar onların şanlı kariyerlerinin tüm yönlerini kapsayan 96 sayfalık bir koleksiyon kitabı.

Fonksiyonel eğriler

Ray’in bu tabureleri tasarlamanın zorluğuyla ilgili hikayesi, bir nevi konseptlerini de açıklıyor. Zor olanın, üstleri rahat bir oturma plakası oluşturacak kadar içbükey yapmak olduğunu, ancak üzerine bir çay fincanı ve tabağı sabitlemeyi imkânsız kılacak kadar derin olmadığını söylemiş. Bu çok kullanımlı tabureler masif ahşap olmasına rağmen, “Eames sistemleri” yaklaşımı içlerinde hala dikkat çekiyor. Üstler ve altlar, şekillendirilmiş ahşap orta sistemiyle birbirinden ayrılan üç farklı tabure yelpazesinde tek tip. Her iki taraftan da kullanılabiliyor. Diğer tarafıyla daha düz bir zeminde sehpa kullanımı da mümkün.

Günümüze kadar

Ray’in ikonik tasarımlarından biri de “Crosspatch”. Charles, Alexander Girard ve Eero Saarinen ile iş birliği içinde hazırladıkları bir sunumla aynı yarışmaya katılıyor ve mansiyon ödülünün yanında ve 50 dolar kazanıyor. MoMA’da Mart-Haziran 1947 tarihleri arasında sergileniyor. Söz verildiği gibi, tekstiller çesitli müze kurumlarını geziyor ve ülke genelinde 19 seçkin perakende mağazası tarafından dağıtımı yapılıyor. 1950’de tasarım, New York Cityli Schiffer tarafından bir tekstil olarak üretilip pazarlanıyor. Ama Crosspatch ne yazık ki hiçbir zaman orijinal altı renginde üretilmemiş. Maharam’dan Lucia Eames ve Mary Murphy, deseni Ray’in orijinal çizimlerinden yeniden canlandırıyor ve 1999’da suni ipek/polyester bir tekstile dönüştürüyor. Üretimi hala devam eden bir tasarım.

New York turisti

“Ray Eames in NYC” isimli tablo 1933 yılı imzalı. Ray, günlerini ünlü soyut dışavurumcu Hans Hofmann ile resim çalışarak geçirmiş bir ressam. Ray, Lee Krasner ve Mercedes Matter gibi birçoğu tanınmış ressamlar haline gelen Hofmann’ın birkaç öğrencisiyle arkadaş olmuş. 1937’de American Abstract Artists’in kurucu üyesi olarak, organizasyonun ilk grup sergisinde resimlerini sergilemiş. Ray, 1939’da Michigan’daki Cranbrook Sanat Akademisi’ndeki dokuma ve sanat kurslarını denetlemeye karar verdiğinde New York City’den ve Hofmann çevresinden ayrılmış. Burası Charles Eames ile tanıştığı yer ve hayatının büyük ölçüde döndüğü an olarak anılıyor. Bu resim de New York keşifi olduğu yıllardan. Kendisi resim yapmayı şöyle özetliyor: “Resim yapmaktan asla vazgeçmedim. Paletimi yeni değiştirdim.”

Hazırlayan GÖKÇE KARAMAN ÖNEMCİ

Yorum yaz